Selecteer een pagina

Goede redenen voor foute taal

De vaste bezoeker van ons weblog zal het zijn opgevallen: wij zijn niet van die enorme scherpslijpers als het op taalregels aankomt. We genieten doorgaans van taal, en soms ergeren we ons. Taal leeft, je kunt iets mooi of lelijk vinden en het is handig dat er wat regels zijn, zoals dat voor veel zaken in het leven geldt.

Maar dat je nooit een komma mag plaatsen voor ‘en’, zoals ik pas nog iemand stellig hoorde beweren? Mwah, er zijn belangrijkere zaken in het leven. En regels veranderen nu eenmaal. Een correcte tekst van 200 jaar geleden jaagt de spellingscorrectie van Word heden ten dage aardig in het rood.

Foute taal is het onderwerp van een bijeenkomst in Leiden op 24 februari. In dit publiekssymposium presenteren vier taalkundigen uit Nederland en België hun goede redenen voor foute taal. Bestemd voor iedereen die geïnteresseerd is in taal. Toegang is gratis, aanmelding verplicht. Meer info op de site van het symposium.

 

Lidwoorden

Ik hou niet van straatverkopers die mij een goed doel of een nieuwe energieleverancier willen aansmeren. Ik probeer in de winkelstraat dan ook oogcontact met hen te vermijden in de hoop dat ze me niet aanspreken.

Maar gisteren vroeg een leuke jongen van Milieudefensie of hij me een taalvraag mocht stellen. Maar natuurlijk! Grappig, dat zo’n knul juist mij uitkiest voor zijn taalvraag. Zie ik eruit als iemand met verstand van taal? Leuk! Waar zou hij mee zitten?

‘Weet u wat ‘de, het en een’ zijn, mevrouw?’, vroeg hij.

Ja hoor, dat wist ik: ‘Lidwoorden, natuurlijk.’

‘Lid worden, natuurlijk,’ zei de jongen. ‘Voor een heel klein bedrag helpt u mee… etc’

Daar was ik dus eens even lekker ingetrapt. Microtargeting met taal als verkooptruc, vrij briljant eigenlijk.

 

 

Woord van de dag: delicaat

delicaatWij maken ons hier bij Ikzegookmaarwat zo nu en dan schuldig aan Albert Heijn-bashen. De winkelketen grossiert (sorry, die moest even) dan ook in melige woordspelingen en kleutertaal.

Maar nu wil ik toch een welgemeend compliment uitdelen: de verpakking van de gerookte amandelen vermeldt een ‘delicate rooksmaak’. Voortreffelijke, welbespraakte woordkeuze: chapeau!

 

Delicaat betekent verfijnd. Bij een delicate rooksmaak heb je niet het gevoel dat je een kampvuur inademt, maar is er een subtiele, verfijnde rooksmaak. Lekker. Delicaat kan ook kwetsbaar, teer of broos betekenen. Delicaat porselein is heel dun en daardoor breekbaar. Je kunt het woord ook overdrachtelijk gebruiken, een delicate kwestie moet je met grote omzichtigheid aanpakken. Het woord stamt af van het Latijnse delicatus, met min of meer dezelfde betekenis.

 

 

Woord van de dag: vlim

We aten een visje en ik zag een graatje in het stukje vis op de vork van mijn tafelgenoot. Het zat al bijna in haar mond. ‘Pas op, er zitten vlimmen in!’, waarschuwde ik. Ze keek me glazig aan. Ojanee, dat is een woord van vroeger, besefte ik, het had ‘graatjes’ moeten zijn. Gelukkig trok ze het vlimmetje wel gewoon van haar vork.

Vlim vind ik eigenlijk een veel mooier woord dan graat, en vlimmetjes, voor kleine graten, al helemaal. Misschien kunnen we het woord zo nu en dan eens gebruiken om het voor uitsterven te behoeden?

Vlim in de betekenis van visgraat wordt gebruikt in het Zuid-Oost-Brabantse dialect van mijn jeugd. Ik vond ook Belgische bronnen voor het woord. Etymologiebank kent vlim wel als woord voor het scherpe vlies van een klokhuis van een appel (ook mooi, dat kende ik weer niet) en als vormvariant van vin.