Meest gehoorde zin van deze ochtend: ‘koud hè?’ Voor de taalliefhebber valt daar weinig aan te beleven. We stellen ‘vernikkelen’ voor.
Vernikkelen heeft twee betekenissen. De eerste is: metaal van een laagje nikkel voorzien. De tweede betekenis is daarvan afgeleid: het zo koud hebben dat het voelt alsof je van een laagje nikkel voorzien wordt. Blauwbekken dus, of kleumen. Ook heel fraaie woorden.
Vernikkelen wordt gebruikt in negatieve betekenis. Iemand die zegt: ‘ik sta te vernikkelen op het perron,’ denkt niet: ha, eindelijk winter. Die vindt het vies koud.
Vernikkelen is informeel en wordt vooral gebruikt in spreektaal.
Die tweede betekenis kende ik niet. Bedankt. Ik ken wel een andere tweede betekenis: iemand vernikkelen. Iemand bedriegen, iemand voor het lapje houden. Dus, eigenlijk heeft vernikkelen drie betekenissen. Ook in de betekenis “bedriegen, bedotten” is het informeel taalgebruik.
Interessant, Edwin. Deze betekenis kende ik niet. Zou je een voorbeeldzin willen maken met deze betekenis?
Misschien bedoelt Edwin “vernaggelen”?
Vernaggelen lijkt me dialect (ik heb het ook al wel eens gehoord, maar niet vaak). “Die meubelverkoper heeft me nogal vernikkeld, hij verkocht me spaanderplaten voor massief hout.” zou een voorbeeld kunnen zijn. Ik geef toe dat ik het woord in geen van de drie betekenissen ooit gebruik, maar ik kende het alleen in die ene betekenis “bedriegen”. Vandaar dat ik het een leuk bericht vond.
Dank voor het voorbeeld, Edwin.
Misschien komt deze betekenis wel uit de handel. Als je iets van een laagje nikkel voorziet, poets je het op, laat je het voorwerp er beter uitzien dan het was. En bedrieg je zo een mogelijke koper.
Vernaggelen ken ik alleen in de betekenis ‘kapotmaken’
Misschien is het woord vernikkelen een vormvariant van vernachelen en vernichelen.
Zie ook:
http://etymologiebank.nl/trefwoord/vernachelen
En dan leg je het naast http://etymologiebank.nl/trefwoord/vernikkelen en dan merk je dat vernachelen en vernikkelen van een andere oorsprong zijn (het ene van “nagel”, het andere van “nikkel”).
Van Dale:
Vernikkelen=
(informeel) bedriegen, bedotten
vormvariant: vernichelen