Daar ga ik eens even goed over nadenken.
Doe dat maar even niet.
Heb jij even pech.
Even betekent ‘korte tijd’, dat weet iedereen. Maar in de zinnen hierboven betekent het gek genoeg niet ‘korte tijd’ maar ‘lange tijd’ en in de tweede zin zelfs ‘nooit.’ In deze zinnen kun je het woord ‘even’ ook weglaten. De betekenis verandert dan niet.
Een andere betekenis van ‘even’ is ‘deelbaar door twee’ (een even getal). Daarnaast kun je zeggen dat iets ‘even lang’ is als iets anders. Van Dale meldt dat je het ook verzachtend kunt gebruiken: ‘als het even kan’.
Dat is het geval in de laatste twee zinnen hierboven. Maar in de bovenste zin wordt ‘even’ als een stopwoord gebruikt en lijkt daarmee zijn betekenis te verliezen.
Omdat ‘even’ steeds vaker als stopwoord wordt gevoeld, wordt het lastiger om het te gebruiken met de betekenis ‘korte tijd’. Veel mensen voegen er dan ‘heel’ aan toe: ‘wil je heel even wachten?’
Een verschijnsel dat mij nog wel eens wil verwarren is dat Friezen (in het Nederlands) ‘wel even’ als beleefdheidsmarkeerder gebruiken: Mag ik hier wel even zitten? In mijn oren klinkt dat altijd als een uiting van irritatie of terechtwijzing (à la ‘Zeg, ga eens aan de kant, er zijn ook nog mensen die willen zitten’), terwijl het juist een teken van vriendelijkheid is.