Hij kwam afgelopen week rond de Europese verkiezingen regelmatig voorbij in allerlei vox-popjes: stemmen voor het Europees Parlement? Tsja, een beetje een ‘ver-van-mijn-bed-show’. Gekke uitdrukking natuurlijk, ooit in zwang geraakt door een KRO-programma van die naam. Tussen 1978 en 1992 vergastte presentator Han van der Meer zijn kijkers vanuit de studio op, zo schrijft de Beeld en Geluid-wiki, reportages die varieerden van ‘het weer in Brazilië tot de leefomstandigheden op de Noordpool’. Een soort Metropolis , maar dan met een minder humanitair randje.
Daarmee valt de uitdrukking ‘ver-van-mijn-bed-show’ in de categorie ‘Hamvraag’ – een uitdrukking die zijn oorsprong vindt in de media. Er zijn er veel meer: mijn vrienden roepen nog wel eens, als ze even geen antwoord weten op een vraag, ‘mag ik een klinker kopen?’ of ‘ik zet even een hulplijn in’. Maar niet iedereen heeft natuurlijk dergelijke nerds in zijn vriendenkring.
Goed. Als je iets ‘ver van je bed’ noemt, wil je daarmee zeggen dat het ver weg is – geografisch en daarmee ook vaak emotioneel. Zoals ze bij klassieke journalistieke opleidingen doceren over nieuws: betrokkenheid = aantal doden gedeeld door afstand. Of zoals Voltaire zijn Candide nogal pre-globalistisch liet zeggen: ‘Il faut cultiver notre jardin‘.
Het is destijds snel een gevleugelde uitdrukking geworden die nog steeds gebruikt wordt. En niet dat je het anders bedoelt, maar dat iets ‘ver van je bed is’, bestaat natuurlijk al veel langer. Wel zou ik ver-van-mijn-bedshow schrijven en het laatste streepje beslist weglaten. De woordenlijst geeft mij hierin gelijk.
Ik dacht verder nog aan uitdrukkingen als, Dat zoeken we op (2 voor 12), Geacht farceforum (Farce Majeure) en Mieke wat is de stand? (Hersengymnastiek). Er zijn er veel meer.
Ja, daar heb je natuurlijk gelijk in, de KRO heeft vooral gezorgd voor de toevoeging -show aan de uitdrukking. Die je volgens Onze Taal overigens ook mét streepje mag schrijven (zie https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/twee-onder-een-kap-woning). Vind ik zelf ook mooier, maar goed, dat is smaak. Dank voor je toevoegingen, ‘dat zoeken we even op’ is inderdaad een mooie, zeker als je er nog even bij klingelt met een imaginair belletje. 🙂
@Hans Pieter. Die pagina met het spellingadvies kende ik niet en ik ben het totaal niet eens met Onze Taal dat je een samengekoppelde samenstelling ook met een streepje mag schrijven voor de duidelijkheid. De leidraad van de Taalunie is daar heel helder en duidelijk over, altijd zonder laatste streepje. Het stoort me dan ook dat Onze Taal er niet expliciet bijschrijft dat /zij/ dat zo vinden. Even verderop staat dan nog: ‘Dat laatste geldt niet voor dictees: daarin is het extra streepje voor de duidelijkheid verboden’. Aan zo’n advies heb je dan wat.
En voor de duidelijkheid, de groene spelling laat ook in veel gevallen streepjes toe voor de duidelijkheid, maar natuurlijk niet bij dit soort samenstellingen. Opvallend ook dat in de lijst met voorbeelden dan weer doe-het-zelfzaak ontbreekt, want zouden mensen ook doe-het-zelf-zaak schrijven? Ik denk het niet. En Onze Taal doet veel goed werk, maar met hun eigen witte spelling slaan ze de plank vaak volledig mis. Voor onderwijs en overheid is het raadzaam om gewoon de groene spelling te volgen. Ik vind het niet een kwestie van smaak. En ik ben niet boos. 🙂
Herstel en ik trek mijn kritiek op Onze Taal in over hun advies. Ik lees net bij een vraag en antwoord op de site van de Taalunie over de samenstellingen:
De Woordenlijst gunt u de vrijheid om een extra koppelteken te zetten vóór het laatste woord, als u de samenstelling zonder dat extra koppelteken onoverzichtelijk of moeilijk leesbaar vindt. Bijvoorbeeld: Aix-en-Provence-streek, kat-en-muis-spel.
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1143/doehetzelfzaak/
Ik vind het weglaten van het laatste streepje juist duidelijk en ik snap niet dat de Taalunie de begrijpelijke regel in de leidraad naderhand toch zo ruim loslaat. Het zij zo. Maar ik hou het op doe-het-zelfzaak.
^ Tussen 1978 en 1982 vergastte Han van der Meer…… ^
Vergastte????
Slip of the pen neem ik aan???
Nee hoor. Misschien even in verwarring over het verschil tussen vergassen en vergasten?
https://onzetaal.nl/uploads/nieuwsbrieven/vergasten.html