Eergisteren beschreef Frits Abrahams in zijn dagelijkse column op de achterpagina van NRC hoe een dame van middelbare leeftijd haar rotzooi achterliet in de trein. Hij sprak de vrouw niet aan op haar gedrag en besprak dit met een kennis. Die spreekt mensen wél aan als ze rommel op straat gooien.
Abrahams schrijft: ‘Dat je jonge mensen nog probeert te beïnvloeden, akkoord, maar moeten ook volwassenen elkaar de maat nemen als het om kleine ontsporingen in de openbare ruimte gaat? Dan kon je wel aan de gang blijven en werden we allemaal onbezoldigde koddebeiers.’
Koddebeier betekent politieagent, veldwachter. De letterlijke betekenis van het woord is ‘iemand die met zijn knots (kodde) heen en weer zwaait (beiert)’.
Ik vind het zo gek nog niet om wat meer te koddebeieren: opgeruimd staat netjes.
Bron: etymologiebank.nl
Ook schrijver Thomas van Aalten koddebeiert:
http://www.thomasvanaalten.nl/nieuws/heb-ik-toch-niet-gedaan
Het was W.F. Hermans, die te pas en te onpas sprak over een onbezoldigd koddebeier. Kennelijk weten vele lezers van Hermans dat niet meer.
Bij ‘kodde’ in het woord ‘koddebeier’ denk ik eerder aan ‘staart’ dan ‘knuppel’. De staart die heen en weer zwiert, zoals bij een hond.
Een taboe-uitdrukking die er visueel dicht bij aanleunt is ‘van zijn gat geven’.