Een student schrijft dat docenten zich goed in trends moeten verdiepen als zij de studenten willen vermaken: “Ik denk dat dit erg belangrijk is, al kijk ik naar mijn eigen lessen.”
Pardon? Als je vermaakt wilt worden, ga je toch niet naar schóól? Persoonlijk vind ik de bioscoop dan leuker.
Afgezien daarvan: de formulering met een foutief gebruik van het voegwoord ‘al’ (‘al kijk ik naar mijn eigen lessen’) kom ik vaker tegen. Correct zou zijn: ‘als ik naar mijn eigen lessen kijk.’
Mijn taalgevoel vertelt mij dat de zin fout is. Maar ik moest er wel even diep over nadenken waarom dat zo is. Ik denk dat het zo zit: het woord ‘al’ is hier gebruikt als voegwoord van voorwaarde. Maar alleen ‘als’, ‘wanneer’, ‘indien’ en ‘mits’ kunnen als voegwoord van voorwaarde gebruikt worden.
‘Al’ kan wel als voegwoord gebruikt worden, maar dan als voegwoord van toegeving: ‘Al regent het morgen nog zo hard, ik kom gewoon op de fiets.’
Ik vermoed dat het foutief gebruik van ‘al’ in sommige regio’s (Zuid Nederland?) meer voorkomt dan in andere. Of vergis ik me? Aanvullingen zijn welkom.
De constructie die je aanhaalt zegt me helemaal niets en ben het nooit tegengekomen, maar dat zegt niets. Ik weet niet of er opzettelijk sprake is van het vervangen van als door al, en de zin die je aanhaalt lijkt me gewoon een unieke constructie-fout. Maar vraag het de student.
Nog wel een schrijftip. In teksten schrijf je vaak het woord als, als aanduiding van tijd. Het is aan te bevelen om als af en toe -niet te vaak- af te wisselen met wanneer. ‘Als het morgen mooi weer is, ga ik naar het strand’. ‘Wanneer het morgen mooi weer is, ga ik naar het strand’.
Als je streng wilt zijn is dat laatste voorbeeld eigenlijk niet goed: wanneer gebruik je volgens ‘de’ regels alleen als je zeker weet dat iets gaat gebeuren: Wanneer de keuken af is gaan we de boel schilderen. Weet je het niet zeker, dan gebruik je indien: Indien het morgen mooi weer is, ga ik naar het strand. Het handige van als is dat het zowel indien als wanneer kan vervangen.
Maar, zoals dat gaat met regels, in de praktijk wordt het onderscheid niet zo strikt gehandhaafd: https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/als-wanneer-indien
Bedankt voor je reactie. Toen ik mijn voorbeeldzin schreef, heb ik wel over je opmerking nagedacht, maar kwam tot de conclusie dat als en wanneer hier toch ook synoniemen zijn. En dat wordt juist ondersteund door alle taaladviezen, waaronder die van Onze Taal en de ANS. Alleen de Van Dale ligt nog dwars! 😉
Maar wat je schrijft kan ik toch niet echt goed plaatsen als je het taaladvies goed gelezen hebt. Indien kun je wel vervangen door als, maar niet omgekeerd als het om een tijdsaanduiding gaat. Als en wanneer zijn in principe wel synoniemen. En bij jouw voorbeeldzin, ‘Wanneer de keuken af is’, schrijf je dat dit kennelijk zeker is, maar dat lijkt me net zo onzeker als, ‘Wanneer het morgen mooi weer is’. En die strikte regel die jij veronderstelt herken ik ook niet.
En bij mijn praktische schrijftip, die ik verder wil handhaven, had ik ook aan indien gedacht, maar dat vind ik veel te formeel en heb ik niet genoemd. Onze Taal vindt wanneer ook wat formeler dan als. Dat proef ik een stuk minder.
En ja, mooi al die taaladviezen van Onze Taal, ik zoek er geregeld op. Maar ik dacht dat er over als en wanneer vast geen taaladvies zou bestaan, geheel ten onrechte weer. Dank voor het linkje.
Tja, wat ik zei is ook maar hoe ik het op school heb geleerd. Voor mij persoonlijk gebruik je wanneer echt alleen als je (al dan niet met recht) zeker bent dat iets gaat gebeuren, indien alleen als het onzeker is, en als voor allebei. De vervangbaarheid gaat m.i. dan ook maar één kant op: wanneer/indien -> als; niet als -> wanneer/ indien. Maar inderdaad, ook het Taalunieversum geeft aan dat wanneer ook de voorwaardelijke betekenis van indien kan hebben.
Wat betreft de voorbeeldzinnetjes is dat van de keuken voor mijn gevoel stukken ‘zekerder’ dan welk weer het morgen wordt: de implicatie is dat er aan de keuken wordt geklust, wat vroeg of laat een keer ‘af’ is: een redelijke zekerheid dus (kijk, helemáál zeker weten doe je iets wat in de toekomst ligt natuurlijk nooit). Maar ook dit verschilt klaarblijkelijk per persoon. Interessant!
Ok, jij hebt dat onderscheid zo op school geleerd, ik vroeg me al af waar je het vandaan hebt. Punt blijft dat ik het verschil tussen als en wanneer niet voel en ook niet zo heb geleerd. En de weersvoorspellingen zijn tegenwoordig misschien beter dan de kans dat een verbouwing van een keuken toch niet wordt afgemaakt. 😉
De zin “Ik denk dat dit erg belangrijk is, al kijk ik naar mijn eigen lessen.” hoeft niet noodzakelijk fout te zijn! De student kan ook bedoelen dat zijn stelling (zich in trends verdiepen is noodzakelijk) opgaat voor de lessen die hij volgt / geeft (vb. een vak maatschappijleer of iets dergelijks). In dat geval, is het gebruik van “al” volgens mij wel correct.