Gisteren besprak de MIC Boekenclub Turks fruit van Jan Wolkers. Velen zullen zich van boek of film de scène herinneren waarin de vader van Olga op de wijs van de Radetzky Mars ’tieten kont tieten kont tieten kont kont kont’ zingt.
Vader zit daarbij op een crapaud waar hij de bulletjes uit zijn neus onder plakt. Begin hoofdstuk twee: Ik wist dat de onderkant van het crapaudtje waarin hij altijd zat een miniatuurberglandschap was van gedroogde snot. Hij peuterde het met zijn pink uit zijn neus, draaide er bolletjes van die hij bulletjes noemde en drukte ze zorgvuldig aan de onderkant van de stoel.
Een crapaud is een lage, ronde, overal beklede leunstoel (Van Dale). Volgens mij is het woord hier in onbruik geraakt. Men hangt op loungebanken. Een crapaud? Hopeloos ouderwets. Net als Turks fruit, toen ik het na dik dertig jaar herlas, verblikte of verbloosde ik niet. Dat was in 1984 wel anders.
Is er eigenlijk veel verschil met een fauteuil, wat een minder ouderwets, gangbaarder woord is?
Een crapaud is denk ik een soort fauteuil en een fauteuil een wat algemenere benaming voor een leunstoel. Niet iedere fauteuil is een crapaud.
Maar voor wat een crapaud precies is kun je ook kijken in het ANW, Het Algemeen Nederlands Woordenboek. Dat is mogelijk niet bij iedereen bekend, maar kan zeer nuttig en handig zijn, zeker voor recentere woorden. Kijk maar eens bij het lemma crapaud:
http://anw.inl.nl/article/crapaud#s=0&l=&lp=
En het ANW is een digitaal corpus van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, het INL. Over het woordenboek:
Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW)
Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) is een corpusgebaseerd, digitaal woordenboek van het eigentijdse Nederlands in Nederland en Vlaanderen. De taalperiode die het ANW bestrijkt, loopt vooralsnog van 1970 tot 2019 en valt min of meer samen met de naoorlogse generaties volwassen taalgebruikers. Het is een synchroon woordenboek, wat betekent dat het de eigentijdse taal beschrijft en in principe geen aandacht besteedt aan de herkomst ervan (etymologie). Een uitzondering is gemaakt voor de neologismen: de gegevens daarvan worden zo nauwkeurig mogelijk vastgelegd in een apart veld Etymologie.
Hier het zoekscherm:
http://anw.inl.nl/search
Je kan ook makkelijk via Google zoeken door een woord in te toetsen en daarachter ANW te typen.
NB: crapaud lijkt mij overigens een veel ouder woord dan 1970.
Laat u verrassen: https://www.google.nl/search?q=crapaud&client=safari&rls=en&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=QcRvVLG2EJTYavz2gKAC&ved=0CAgQ_AUoAQ&biw=1039&bih=918#imgdii=_
Op deze site staan maar weinig crapaud waaronder het snot van vader geplakt kan worden.
Misschien wel wat collegae van drabkikker 🙂