Je zou door de zwartepietendiscussie haast vergeten dat de hoofdrolspeler van het sintfeest, Sint Nicolaas, eigenlijk ook een vreemde snuiter is, in elk geval qua kledingkeuze. De man hult zich in kledingstukken met onwaarschijnlijke namen als tabberd, albe en mijter.
De mijter is de hoogst onpraktische hoed van de Sint. Het paard mag niet te hard draven, want dan waait hij af. Op foto’s staat de Sint dan ook heel vaak met een hand aan zijn mijter.
De tabberd is de mantel zonder mouwen die wordt bezongen in het liedje ‘Sinterklaas, goed heilig man! Trek je beste tabberd an.’ Het woord wordt ook geschreven als ’tabbert’ of ’tabbaard’ en is ontleend aan het Franse ’tabard’ dat ‘wapenmantel’ betekent.
Onder de tabberd draagt Sint een albe, dat is de ‘nachtjapon’. Soms draagt hij nog een cingel (soort gordijnkoord) om zijn middel.
Amsterdam, 1963. Sinterklaas – met een zwarte en witte piet – met op de achtergrond de naar hem genoemde Sint Nicolaaskerk. Foto: Nationaal Archief/Spaarnestad Photo.
Er zijn sommigen die denken dat de mijter helemaal teruggaat op het hoofddeksel van de Mesopotamische god Dagan: een vissenbek.
Sowieso is de oorsprong van Sinterklaas (en zijn alter ego de Kerstman) een eigenaardige. Het is aannemelijk dat het feest een verchristelijking is van het oude Germaanse geloof, met Wodan/Odin in plaats de Sint, en enge duivels in plaats van Pieten. In de Alpen zijn Nicolaas’ hulpjes nog altijd duivels, Krampus geheten.
Geïnteresseerden in dit onderwerp kan ik van harte het (speculatieve en ietwat rommelig geschreven, maar erg fascinerende) boek Wild Geraas aanraden. Er schijnt ook een documentaire van in de maak te zijn.
Hoe heten de kleren van Zwarte Piet eigenlijk? Ik kom niet verder dan baret, pofbroek (meestal) en is dat daarboven misschien een wambuis?
Een pagepak. http://www.sintenshop.nl/zwarte-pieten-pak
Ja, ik kan me wel vinden in de beschrijving van een Zwarte Pietenpak, al mis ik dan nog een fluwelen cape. En bedenk wel dat Zwarte Piet pas op het einde van de 19e eeuw opkwam door een boek van de Amsterdamse schoolmeester Jan Schenkman. De page-kleding van Zwarte Piet (met een jasje dat je een wambuis kan noemen) is wel gemodelleerd naar de 17e eeuw, maar dus pas veel later bedacht. En zelf denk ik dat Zwarte Piet oorspronkelijk bedacht was als een Moor die lange tijd Spanje heeft overheerst. De meest gangbare opvatting is dat het een Afrikaanse slaaf is. Dat hij zwart is/was door de schoorsteen is natuurlijk een fabeltje. De roe is al een tijd afgeschaft. En vanmiddag is in Amsterdam de nieuwe schoorsteenpiet gepresenteerd, een blanke Piet met roetvegen. Kinderen zullen er niets van merken.
Dan nog over de kleding van Sinterklaas. De tabberd of tabbaard, is ontleend aan de zogenaamde soutane van de katholieke bisschoppen. De soutane heeft 33 knoopjes, de leeftijd van Jezus.
<< Op de albe draagt de Sint over zijn schouders een rode stola. Om deze op zijn plaats te houden, draagt Sinterklaas vaak een cingel (koord met kwastjes aan het einde) om zijn middel. Een van de grootste en opvallendste paramenten is de rode koormantel >>
En dan heeft Sinterklaas natuurlijk nog een kromstaf.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Sinterklaas