Woordenboekspel 16 februari 2015
Het Ikzegookmaarwat-Woordenboekspel!
Woord van de dag: deerniswekkend
Ik krijg een deerniswekkend mailtje van collega C. Ze heeft een flinke griep te pakken en mailt dat ze zich voelt alsof ze door een vrachtwagen is overreden. Oei, dat klinkt niet best. Hup, het bed in, C., en wachten tot het over is.
Deerniswekkend betekent beklagenswaardig. Deernis betekent medelijden en kwam al voor in het Middelnederlands.
Scharrelen
Collega x is aan het daten. Heel voorzichtig is haar date is gepromoveerd tot scharrel. Mogelijk wordt hij een kwarrel (kwaliteitsscharrel), maar voor een prelatie is het nog véél te vroeg, laat staan voor een relatie.
Lastig hoor, de liefde. Tenzij je het geluk hebt iemand tegen te komen uit de categorie ‘als je het weet, dan weet je het.’ Dat zijn de grote liefdes.
Ik wens u allen een fijne Valentijnsdag. En vooral collega x.
Hoe zat het ook alweer? Op grote schaal/in groten getale
“De consument bevindt zich in grote schalen op social media kanalen” las ik deze week in het werkstuk van een student. Rijmt prachtig en ik heb er meteen een beeld bij. Maar het is niet correct.
Waarschijnlijk haalde de student twee uitdrukkingen door elkaar: ‘op grote schaal’ en ‘in groten getale’. Of ze kon geen keuze maken. Beide kun je gebruiken om aan te geven dat er veel van iets is. Maar toch is er een subtiel verschil.
Bij de uitdrukking ‘in groten getale’ gaat het om veel exemplaren van een soort. Bijvoorbeeld: de demonstranten trokken in groten getale naar het plein.
De term schaal kennen we van landkaarten. Op een kaart met grote schaal staan meer details dan op een kleinschalige kaart. De uitdrukking ‘op grote schaal’ gebruik je doorgaans voor iets dat niet in afzonderlijke eenheden is op te splitsen. Zo kan de weerman melden dat hij op grote schaal ijzel verwacht de komende nacht.
Nog een voorbeeld om het subtiele verschil aan te geven. Op de website van Onze Taal wordt de vraag opgeworpen of hamburgers iets te maken hebben met de Duitse stad Hamburg. Het antwoord: ja. Onze Taal schrijft: “Duitse zeelieden zouden deze ronde schijven van tartaarvlees voor het eerst vanuit de Oostzeehavens naar Hamburg hebben meegebracht. Daar werd het vlees al snel op grote schaal geproduceerd en uitgevoerd.” Omdat het hier gaat over vlees is de uitdrukking ‘op grote schaal’ gebruikt. Je zegt niet: het vlees werd in groten getale geproduceerd. Gebruik je hier echter het woord hamburgers, dan kun je wel zeggen dat die in groten getale werden geproduceerd. En je kunt ook zeggen dat hamburgers op grote schaal werden geproduceerd, maar dat klinkt naar mijn smaak een beetje dikdoenerig.
Recente reacties