Denk.
Nee, dat was geen imperatief.
Dit gaat over de nieuwe partij van de Tweede Kamerleden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, die eind vorig jaar uit de PvdA werden gezet. ‘Denk’ heet hun nieuwe partij-die-geen-moslimpartij-mag-heten. ‘Denk’ is – naast de eerste persoon enkelvoud van het werkwoord ‘denken’ – Turks voor iets als ‘balans’ of ‘gelijkwaardigheid’. Fraai.
Alsof het allemaal niet al erg genoeg is, hebben de twee het lumineuze idee opgevat om maar een paar woorden uit de Nederlandsche taal af te schaffen. Te weten: ‘allochtoon’ en ‘integratie’. Wegens negatieve connotatie, stereotypering, etc. Briljant idee! Afschaffen lost vast veel problemen op. Ik stel voor dat we ook de woorden luizenmoeder en galstenen afschaffen, want jongens, wat hangt daar een boel negativiteit omheen.
Enfin. Ik ben niet de enige wiens wenkbrauwen hemelwaarts gingen bij het lezen van de plannen van de twee. Zie dit stukje uit de Volkskrant.
Als ik de toon zo lees, dan spuit de stoom uit je oren. Ik heb het allemaal niet zo gevolgd, maar je was zeker niet de enige, want op Twitter was er veel ophef over de heren. Ik maak me er niet zo druk om, ook niet om hun voorstel om woorden te gaan weren.
Maar wie noemt Umberto Tan nog een neger? En vroeger was er sprake van oude van dagen, dat werden bejaarden en nu moet je gewoon ouderen zeggen en zeker geen oudjes. Ook in de gezondheidszorg doken de eufemismen op: een zwakzinnige werd een geestelijk gehandicapte en nu moet je zeggen, iemand met een licht verstandelijke beperking. Een lichamelijk gehandicapte werd een invalide en nu lees je overal minder valide. En een mongool is al weer lang het pejoratief voor iemand met het syndroom van Down.
Als ik als Turk in Amsterdam zou zijn geboren, dan zou ik mogelijk ook moeite hebben met het woord allochtoon; het melioratief voor gastarbeider, buitenlander, immigrant en minderheid. En om dan de vergelijking met een luizenmoeder of galstenen te maken geeft het probleem goed weer. Het woord integratie zal zeker nog een lange tijd bestaan en dan ook omdat veel autochtone Nederlanders nog weinig raad weten met hun eigen integratie met de veranderde realiteit van een samenleving met allerlei veelkleurige medelanders.
[ Een eufemisme is een woord dat een verzachtende en afzwakkende betekenis heeft, bijvoorbeeld inslapen voor sterven. Een pejoratief is een woord met een ongunstige betekenis. Meliorartief is het tegenovergestelde en betekent een gunstige betekenis. Deze twee woorden met tegengestelde betekenissen noem je elkaars antoniem. ]
Dank, DirkJan, voor je reactie (en je uitleg van al die moeilijke woorden, superhandig). De stoom spuit niet echt uit mijn oren hoor. Het gaat me er helemaal niet om dat ze juist díe woorden willen afschaffen – ik kan me ook voorstellen dat het als Turkse Amsterdammer of Amsterdamse Turk niet fijn is om de hele tijd ‘allochtoon’ te worden genoemd.
Het gaat me er om dat ze überhaupt bedenken en in een partijprogramma opschrijven dat ze woorden willen afschaffen. Alsof dat kan. Alsof daarmee de (al dan niet) negatieve connotatie rondom de fenomenen die de woorden aanduiden verdwijnt. Alsof je, door het vervelende woord af te schaffen, de werkelijkheid kunt aanpassen. Een beetje als een kleuter die zijn vingers in zijn oren doet.’Lalalala, hoor niks’.
Begrijp me goed: er hangt een negatieve connotatie rondom het woord allochtoon, en die is zeker niet terecht. Dat ze daar wat aan willen doen – prima.
Misschien een ander, beter woord verzinnen voor ‘allochtoon’ als je iemand wil omschrijven wiens wortels elders liggen? Zeker, goed, kom maar met een alternatief en als het blijft hangen, iedereen blij (voor het woord ‘integratie’ lijkt me dat overigens een stuk lastiger).
Maar van bovenaf bepalen dat een woord moet worden afgeschaft omdat het je niet aanstaat, brrr.
Ja, natuurlijk is het onzin, maar met de voorbeelden wilde ik aangeven dat het met andere woorden toch wel aardig gelukt is. En nu moet je eigenlijk nooit wat uitleggen, maar mijn reactie was natuurlijk wel met een welbewuste ‘eloquente’ knipoog. Jammer van het typefoutje. 😉
@Dirkjan: als je woorden begint uit te leggen, moet je ze wel correct schrijven: melioratief en niet meliorartief, typfout wellicht.
Maar goed, over het onderwerp. In België besliste de krant de Morgen om het woord “allochtoon” uit zijn berichtgeving te weren. Moeten mijn haren dan ook te berge rijzen? Zoals Hans Pieters “wenkbrauwen hemelwaarts gingen” (dat is dus bij mijn weten een nieuwe uitdrukking, een verrijking van het Nederlands). Zijn de journalisten van die krant dan ook labberlotige lorejassen?
Zo zie ja maar dat eenzelfde voorstel volledig anders beoordeeld kan worden naargelang de auteur(s) ervan.
Overigens, bedankt dat je me “Stekel” leerde kennen.
Hiervan rezen mijn wenkbrauwen ook tot ongekende hoogte. Woorden als allochtoon en integratie afschaffen vind ik geen goed idee. Waarom mogen we tegenwoordig niets meet bij naam noemen? Ik snap dat er voor sommigen (!) een negativiteit omheen hangt die we wellicht liever niet zouden zien, maar dan nog. Als je die woorden niet meer gaat gebruiken, dan leg je er bijna een taboe op.
Overigens, ‘allochtoon’ kan net zo’n negatieve bijsmaak bevatten als ‘buitenlander’ of ‘immigrant’. Dan zullen ze die woorden ook wel moeten afschaffen, niet?
Het zinloze van eufemismen is dat het concept waar je naar verwijst niet verandert. Zolang aan dat concept negatieve connotaties hangen, helpt het niet om de naam ervoor aan te passen. Het enige wat dat oplevert is woordinflatie: elke nieuwe “verzachting” blijft naar hetzelfde concept verwijzen en wordt dus op een gegeven moment weer als negatief gevoeld, zodat er nòg weer een mildere formulering moet worden bedacht, enzovoort.
Of je nou ‘mismaakt’, ‘invalide’, ‘speciaal’ of ‘iemand met kansen’ zegt, het blijft doelen op iemand wiens lichaam of geest niet helemaal functioneert zoals bij de meerderheid. Pas als je dáár de negatieve connotaties van af hebt weten te helpen ben je een stapje dichter bij acceptatie, en dan maakt de naam die je ervoor gebruikt niet eens zo veel meer uit.
In de VPRO-serie De Fractie wil de VPN in een deal met de VVD gratis kinderopvang voor iedereen in ruil voor de ontruiming van Groningen.
Dus dat wordt nu onderhandelen met DENK.