door Lisette Hilhorst | 22 maart 2016 | Woordenschat |
Een collega werd vorige week geplaagd door een strontje. Hè getverdemme, hoor ik u denken, dat is echt te veel informatie. ‘Oversharing’, heet dat in het Engels zo mooi. Waarom moeten wij dat weten?
Omdat, lezers, dit een heel vreemd woord is. En voordat uw gedachtes een verkeerde kant op snellen: een strontje is een kleine ontsteking aan het ooglid.
Het woord strontje is spreektaal. In sommige delen van Nederland komen ook de namen wegenscheet en stiegje voor. De Latijnse naam voor het fenomeen is Hordeolum, maar een ‘nette’ Nederlandse naam hebben we er niet voor. ‘Een dingetje aan mijn oog’, zeg je dan.
Etymologiebank meldt dat het woord in deze betekenis al in de negentiende eeuw gebruikt werd. Stront betekende oorspronkelijk een ‘een kort, stomp iets’, vandaar ontwikkelde het zich tot een plat woord voor uitwerpselen. Of strontje rechtstreeks is afgeleid van deze betekenis van stompje, kon ik niet achterhalen.
door Paul van der Bijl | 21 maart 2016 | Woordenboekspel
Het Ikzegookmaarwat-Woordenboekspel!
door Paul van der Bijl | 17 maart 2016 | Gesignaleerd, Woordenboekspel, Woordenschat |
In de aflevering van het Woordenboekspel van afgelopen maandag vroegen we naar de betekenis van het woord bombonella (spoiler alert!).
Een kwart van de deelnemers koos de betekenis die de Dikke van Dale eraan geeft:
(voornamelijk meervoud) vrouwenborst, m.n. grote, weelderige borst
Van Dale geeft er de volgende toelichting bij;
bom·bo·nel·la
zelfstandig naamwoord • de bombonella’s
Spaans of quasi-Spaans, afgeleid van bombon [‘bonbon’, ‘iets lekkers’, ‘iets ronds’, ‘aantrekkelijke vrouw’]
toegevoegd in 2006
Het leuke van dit blog is dat je dankzij de reacties meteen op het spoor gezet van een hele lijst met synoniemen voor vrouwenborsten. En dat blijkt dat het woord vooral geassocieerd wordt met de film Theo en Thea en de ontmaskering van het Tenenkaasimperium, een Nederlandse speelfilm uit 1989 door Arjan Ederveen (Theo) en Tosca Niterink (Thea). In die film verricht professor Zuurbeckje (Arjan Ederveen) enige intieme handelingen met vrouwenborsten, ze daarbij als bombonella’s betitelend.
De vraag die dan opkomt: bestond het woord daarvoor ook al, of is het ontsproten aan het brein van de filmmakers? Ik heb die vraag voorgelegd aan het management van Arjan Ederveen, en kreeg spoedig een antwoord van Evelien Jansen: “Het klopt inderdaad. Het komt uit het brein van Arjan en Tosca als Theo en Thea en zij bedoelen ermee ‚dikke tieten’.” Waarvan akte.
Dan is het wel opvallend dat die toevoeging ontbreekt in Van Dale. De heren Van Kooten en De Bie, die het Nederlands met tal van uitdrukkingen hebben verrijkt, krijgen wel credits in het woordenboek. Bij ‘geilneef’ staat bijvoorbeeld: ‘1977, bedacht door Van Kooten en De Bie’.
Dus, samenstellers van Van Dale: ere wie ere toekomt, credits voor de bedenkers van de bombonella’s.
door Lisette Hilhorst | 16 maart 2016 | Woordenschat |
We hadden een mediarelletje te pakken, hier op de hogeschool. Misschien heeft u er wel over gelezen of het filmpje gezien: het was een bloteborstenaffaire. Deze begon met een stupide actie van twee decanen die een editie van het hogeschoolblad Folia, met borsten op de cover, uit enkele HvA-gebouwen lieten verwijderen voor een open dag. De stupide gedachte erachter was dat aankomende studenten en hun ouders aanstoot zouden nemen aan deze, overigens zeer betamelijke, cover.
Natúúrlijk pikten alle media het op en daarmee werd de poging om geen aanstoot te geven zeer aanstootgevend. Hier op de media-opleiding hadden we er vanzelfsprekend lol om. Kom op zeg, we zitten hier midden in Amsterdam. Over dit soort benepenheid halen we onze schouders op.
Stupide betekent dom, stompzinnig. Het stamt af van het Latijnse stupidus dat verbijsterd, stompzinnig betekent. Stupidus komt van stupēre dat ‘uit het veld geslagen zijn’, ‘verstijfd zijn’, ‘verbaasd zijn’ betekent. Het woord masturberen komt overigens van datzelfde stupere.
Bron: etymologiebank
door Machteld Bijl | 15 maart 2016 | Taal |
Nadat ik een aanvaring had met een goede vriendin, nam ik me voor me even gedeisd te houden. En toen dacht ik opeens: huh? Gedeisd met een d – dan komt het dus, de regels van het kofschip in acht nemend – van het werkwoord deizen. En dat werkwoord kon ik zo snel niet vinden.
Gelukkig bood Onze taal uitkomst. Hoewel – ze geven wel drie mogelijke herkomsten (kun je dat zeggen, een herkomst, twee herkomsten?) van deizen: 1) deizen is Bargoens voor ‘zich stil houden, zijn mond houden’; 2) volgens het Etymologisch woordenboek is er een mogelijk verband met het Middelnederlandse werkwoord deisen (achteruitgaan), een oude variant van deinzen, dat nu nog voorkomt in terugdeinzen; 3) De Grote van Dale laat het teruggaan op het Portugese woord ‘deixe’ (spreek uit als ‘deizje’) dat stil betekent. Nederlanders dachten dat dit een vervoeging was van zich deizen en leidden hiervan zich gedeisd houden af.
Hoe het ook zij: ik houd me even rustig.
Recente reacties