Selecteer een pagina

Woordenboekspel 30 juni 2016

Het Ikzegookmaarwat-Woordenboekspel!

Wat is de betekenis van het woord kruif?

 

Daps

Collega D was tijdens het grasmaaien gebeten door stalvliegen. ‘Huh?’, zei iemand, ‘stalvliegen? Bedoel je soms dazen?’ Hij legde uit wat voor beesten het waren. Ah, het waren bouwen geweest, begreep ik. Gemene beesten inderdaad die met hun beet voor pijnlijke grote bulten kunnen zorgen.

Naast stalvlieg, daas en bouw, heet het beest met de Latijnse naam Tabanidae ook nog brems, bremster, daps, paardenvlieg, blinde daas, blinde mug, blinde vlieg en dazerik. Bij mijn weten zijn er geen andere dieren waar zoveel verschillende Nederlandse namen voor zijn. Een hond is een hond, een mus een mus, een spin een spin. Waarschijnlijk zijn de verschillende namen voor daas/bouw/daps regionaal bepaald. Maar niet één daarvan is in de standaardtaal is doorgedrongen. Ik opteer voor misselijke rotvlieg.

 

 

 

Uitdrukking van de dag: onder de pet houden

Ik weet al twee weken iets wat (nog) niemand mag weten. Nieuws dat – als het straks bekend wordt – bij sommigen zal inslaan als een bom. Er is me gevraagd dit nieuws onder de pet te houden. En dat doe ik: ik breng het niet in de openbaarheid

Volgens het NRC Stijlboek gaat het hoogstwaarschijnlijk om een vertaling van het Engelse to keep it under one’s hat. De Nederlandse variant kreeg begin februari 1999 opeens algemene bekendheid tijdens de Bijlmerramp-enquête. Op een bandopname van een gesprek dat een halfuur na de crash plaatsvond, stond: ‘Zeg, eh … ga even op je stoel zitten, want die cargo… die bestond uit explosieven, uit gif en gassen […] maar El Al bidt ons uiteraard natuurlijk om dat onder de pet te houden.’

Discreet als ik ben, zwijg ik nog even als het graf.

 

 

 

Uitdrukking van de dag: à propos

Collega Tim komt de kamer binnen voor een overlegje met Bertine, die een groot en lang verhaal begint over de was strijken, haar bovenbuurman, cats against Brexit en het fokken van poedels. U en ik zouden dit beslist niet in één verhaal aan elkaar kunnen knopen, maar bij Bertine komt het er ook nog eens in mooi gearticuleerde volzinnen uit.

Tim is nogal van zijn à propos door deze spraakwaterval. “Zal ik anders straks even terugkomen?”, stelt hij voor. Dat hoeft niet, met een elegante omweg via de pilotenstaking komt ze bij de oorspronkelijke vraag.

“Kwestie van associatief denken,” zegt ze minzaam.

De uitdrukking à propos komt uit het Frans en betekent gespreksonderwerp. Je van je à propos laten brengen, betekent dat je je van je onderwerp laat afbrengen. Soms wordt het in deze betekenis ook aan elkaar geschreven: apropos.

Je kunt de uitdrukking ook aan het begin van een zin gebruiken: À propos, ik moet vanmiddag iets eerder weg. Dan betekent het zoiets als: trouwens, voor ik het vergeet. Dan schrijf je het altijd los.

 

 

Warme wind

image

Ik kocht geurstokjes, lekker fris voor de badkamer. Toen ik het flesje thuis openmaakte, vond ik de geur een beetje, tja, euhh…. onfris? Op de verpakking las ik hoe dat kwam. Ik had de zojuist de geur ‘warme wind’ aangeschaft.