Afgelopen week werd een negenjarig jongetje op de Reeuwijkse plassen overvaren door een boot. Hij kwam daar bij om het leven. Gratis dagblad Metro wijdde er een artikeltje aan. In het stukje staat de volgende zin: “Waarschijnlijk is het slachtoffertje achter op de boot gaan staan en werd er vervolgens gas gegeven.”
“Slachtoffertje,” media zijn dol op het woord, leert Google ons. Zowel in Nederland als in Vlaanderen. Zoals Nederlanders überhaupt al liefhebbers zijn van verkleinwoordjes.
Maar wat is er dan mis met “slachtoffertje”? Tafel wordt “tafeltje” wanneer die tafel klein is. Slachtoffer wordt “slachtoffertje” wanneer het slachtoffer een kind is. Logisch. Toch?
Hier wreekt zich het verschil tussen dingen en levende wezens. Verkleinwoorden van dingen hebben uitsluitend te maken met de maat van het object. Een Volkswagen Kever is een autootje. Een bed in het huis van de Zeven Dwergen is een bedje. Maar wanneer mensen een verkleinwoord gebruiken voor andere mensen of voor dieren, doen zij dat om hun vertedering uit te drukken – ironie even buiten beschouwing gelaten. Wij zeggen “wat een schatje”, “dotje”, en soms ook “drolletje” (ook typisch Nederlands: de liefde voor de ander die wordt uitgedrukt in poep) bij het aanschouwen van een kleuter in een box, of van een Labrador puppy die met gesloten ogen lurkt aan de tepel van zijn moeder. Maar welke vertedering heeft het jonge slachtoffer? Is het vertederend wanneer een kind is geschept door een bestelbusje? Of wordt het verkleinwoord gebruikt om de zieligheid te benadrukken van het feit dat juist een kind het slachtoffer is?
“Slachtoffertje” is pervers. Iets wordt schattig gemaakt wat niet schattig is. Als het alleen maar om de leeftijd van het slachtoffer te doen is, dan zouden media ook de jonge dader een verkleinwoord moeten geven: “Het verkrachtertje werd later in het Prinses Wilhelmina Plantsoen gearresteerd.” Of: “Het moordenaartje was net met zijn opa en oma naar de film ‘Bassie en Adriaan en het geheim van de schat’ geweest.” De lezer van deze zinnen zou denken dat de auteur er van een gevoelsarme gek is, een sadist. Immers: de hypothetische jonge daders worden schattig gemaakt. Alsof de verkrachting en de moord vertederend zijn.
Slachtofferschap is niet aan leeftijd gebonden. Een slachtoffer is een slachtoffer, ongeacht of het een bejaarde betreft of een peuter. “Slachtoffertje” doet afbreuk aan het slachtofferschap, maakt het vertederend, plaatst een fout strijkorkestje achter het leed dat het slachtoffer heeft ondergaan.
Eindelijk!! Dank hiervoor:)
Eindelijk? De schrijver snapt naar mijn idee weinig van taal en hoe woorden subtiel gebruikt worden. Het verkleinen van slachtoffer tot slachtoffertje is niet om uit te drukken hoe schattig die jongen is, maar hoe verdrietig het is als het om een jong, klein kind gaat. En verkrachters en moordenaars van negen jaar kennen we hier (nog) niet, wel bijvoorbeeld een kind dat steelt en dat noemen we dan ook wel een diefje. Niet omdat we dat schattig vinden, maar omdat het ook hier om een klein kind gaat. Volstrekt normaal, net zo goed dat de meeste mensen meer verdriet hebben bij het verlies van een jong kind, dan van een oude opa. Wie is er nu pervers? Taal en betekenissen zijn niet onder een noemer te vangen.
[ En in regel twee hoort ‘daar bij’ aan elkaar. Foutje. ]
In “Slachtoffertje” neemt Binnert de Beaufort het ex post op voor een negenjarige overvaren jongen.
De Beaufort legt uit waarom hij het woord slachtoffer verkiest boven ‘slachtoffertje’.
“Wanneer mensen een verkleinwoord gebruiken voor andere mensen doen ze dat om hun vertedering uit te drukken- ironie even buiten beschouwing gelaten.”
Niet alleen de maat van het ding,maar ook ,of juist, de menselijke maat verleidt tot een giftige pen die voorbij vertedering gaat,aanzet tot haat ,boven ironie uitstijgt tot spot, hoon.
Wat hebben Toulouse-Lautrec, Napoleon, Jaap van Zweden,Woody Allen, Roman Polanski,Prince,André Hazes, Humphrey Bogart,Fred Emmer, Ischa Meijer,Aart Staartjes , Yuri van Gelder (willekeurige opsomming) gemeen?
Ze zijn allemaal klein. Tussen de 1,58 en 1,65 m.
Ondermaatse mannen, bovenmaatse prestaties.
Mikpunt van spot in de pers.
Onlangs schreef NRC over Yuri van Gelder: “topzware turnkabouter” en “even breed als hoog”.
Filmmaker Woody Allen ontkomt niet aan de omschrijving “schlemielig neurootje”.
Op 62-jarige leeftijd trouwde hij met zijn 27-jarige stiefdochter.
Regisseur Roman Polanski vergreep zich aan een 14-jarig meisje .
De Volkskrant schreef over nieuwslezer Fred Emmer “op zijn drie-wielertje leest hij het kleuterjournaal”.
Emmer repliceerde met :”Het enige wat lang aan mij is zijn mijn tenen”.
“Wie met een katapult op mij schiet ,maai ik neer met een kalshnikov”.
De lone wolf is geboren.
De meisjes die de afterparty van popster Prince bezochten werden gemeten: ze mochten niet langer zijn dan 1,60m. Prince liet 10 centimeter hoge hakken onder zijn schoenen maken .
Leerde daarop dansen maar kreeg aandoeningen aan botten en gewrichten.
Hij kon niet optreden zonder zware pijnstillers. Pijnkillers uiteindelijk?
Toulouse-Lautrec (1,56m) werd door zijn adellijke familie verstoten .
Afgedaan als lilliputter bewoonde hij doorgaans bordelen .
Hij trouwde nooit.
Acteur Humphrey Bogart liet een hoge hoed ontwerpen om groter te lijken .
Ook de taille van zijn broek werd extra opgetrokken om zijn benen langer te doen lijken.
“Klein Duimpje”, “Onderdeurtje”, “Koddig manneke”,”Hinkepootje”,”Zielig ventje”,”Eigenwijsje”.
Steeds weer verzinnen de (sociale) media vernederende verkleinwoorden, die bij (veel van) bovengenoemde personen hebben geleid tot drank en drugs ge/misbruik, depressie,minderwaardigheidscomplex ,slapeloosheid, mislukte relaties, zelfmoordpogingen.
“Te klein voor groot mens, de groot voor dwerg”, was de kop boven een interview met een van hen.
De kracht van het geschreven/gesproken woord kan dodelijk zijn.
Kennissen van mij adopteerden ooit een Koreaans meisje.
Ze werd brildragend.
Al snel heette ze in de klas ‘gele schele’, na ‘spleetoogje’ en ‘stinkdiertje’.
Ze werd niet langer dan 1,56 m.
Op feesten ging ze van hand tot hand.
Uitgeroepen tot ‘werpdwerg’, knalde ze door de ruimte.
Ze sloot zich op.
Raakte volkomen geïsoleerd.
Ze studeerde als een gek en haalde hoge cijfers.
Ze kon /mocht naar de universiteit.
Vorige week, tijdens de ontgroening , werd zij ontdekt door een van haar vroegere schoolgenoten .
Binnen een mum van tijd was zij weer speelbal.
“Een geinig spelletje”.
Eergisteren pleegde Su zelfmoord.
Haar volledige naam luidt Hyung-Su.Dat betekent “Een lang leven”.
Vermoord door het woord.
Slachtoffer van het verkleinwoord.
Ik doe een oproep aan alle docenten .
Hou een oogje in het zeil.
Niet alleen AH moet op de kleintjes letten.
En tegen journalisten zeg ik :Let op Uw woorden, zij kunnen dodelijk zijn.
Karen van den Winkel (1,58 m)
Nu moet ik toch even opnemen voor mijn “grote vriend” Nappie.
Dit vond ik op Wikipedia:
Een misverstand over Napoleon Bonaparte, is dat hij klein van stuk zou zijn geweest. Met name in spotprenten en karikaturen die tijdens zijn leven over hem werden gemaakt, werd hij vaak afgebeeld als een lilliputter. Dit beeld is in veel hedendaagse media overgenomen en heeft onder andere bijgedragen aan het begrip Napoleoncomplex.
In werkelijkheid was Napoleon 1,67 meter lang, een gemiddelde lengte voor mensen uit de vroege 19e eeuw. De foutieve opvatting over zijn lengte kent meerdere oorzaken. Allereerst verkeerde Napoleon vaak in gezelschap van zijn lijfwachten, die doorgaans werden geselecteerd op hun uitzonderlijk grote lengte, waardoor Napoleon in verhouding tot hen klein leek. Verder is het misverstand terug te voeren op Britse oorlogspropaganda, en een omrekenfout tussen de verschillende metrieke stelsels die Frankrijk en Engeland destijds hanteerden