Deze week kwam ik er tot mijn schrik achter dat je ergens póólshoogte neemt. Ik blijk dus gewoon al jaren overal polshoogte te hebben genomen. Sorry, mensen.
Schrale troost: ik ben niet de enige die deze fout maakt. Als ik op Volkskrant.nl zoek op polshoogte, krijg ik 71 resultaten, op NRC.nl 100. Bij de Telegraaf slechts 1, maar die hebben dan ook een onvolprezen eindredactie. De verwarring komt door het woord polsen dat ‘voorzichtig iemands mening vragen’ betekent. ‘Poolshoogte nemen’ betekent ‘inlichtingen inwinnen’ of ‘zich van de toestand op de hoogte brengen’, betekenissen die aanschurken tegen polsen.
De uitdrukking verwijst naar de hemelpool. Als je poolshoogte neemt, peil je de hoogte van de hemelpool, het punt aan de hemel dat recht boven de noord- of zuidpool ligt. Door die hoek te berekenen, kun je bepalen op welke geografische hoogte je bent.
Overigens vindt Taalunieversum polshoogte echt fout, maar die lieverds van Onze Taal noemen het gewoon ‘minder juist’. Zo kan het toch ook?!
En ik maar steeds zoeken naar een aardige Pool als ik Poolshoogte moet nemen… Bij goothoogte check ik overigens altijd de regenmeter. Dan weet ik hoeveel het heeft gegoten.
Taaluniversum gebruikt de omschrijving “echt fout” nergens in de bespreking van “poolshoogte of polshoogte”. Wel: “Correct is: poolshoogte”, een positieve benadering dus! Van Dale neemt het woord polshoogte wel op, met de sibillijnse bemerking (vind ik toch) “niet algemeen”, en verwijst door naar: poolshoogte.
Bijdragend aan de verwarring zal ook zijn dat voor sommige (jongere? noordelijke?) sprekers de o en de oo voor een l vrijwel hetzelfde klinken: schol en school worden beide zoiets als “schòw”.
Polshoogte zonder de s is dan een kwartierkijker zonder. In deze pol zit voor het gemak de pols met polshorloge