Twee dagen geleden mailde een student dat hij ‘perse’ in een andere klas wilde. Zelf schreef ik gisteren een collega dat ik het niet ‘per se’ met zijn voorstel eens was. Een uur geleden sms’te een vriendin die ik nog nooit op een taalfout heb betrapt: ‘Familie-alarm, moet je persé spreken!’
Perse, persé of per se, that’s the question. De officiële schrijfwijze is ‘per se’; dat we tegenwoordig vaak ‘persé’ tegenkomen heeft te maken met het vernederlandsen van de Latijnse vorm: voor de uitspraak zet men een accent op de e. Dit zie je trouwens vaker: mensen hebben acné in plaats van acne en dat vinden ze geen pré…
Dat mensen denken dat het ‘persé’ is, begrijp ik wel. Volgens Onze taal staat de deur voor deze schrijfwijze zelfs op een kier. Maar ‘perse’? Dat lijkt me de aanvoegende wijs van het werkwoord ‘persen’ en per se niet wat de student in die klas wil.
Als een verhaal over kersverse kersenpersen perse ter perse moet, zeg ik: doe in dat specifieke geval dan maar voor de duidelijkheid een accent. Dus ’ter pèrse’. En ‘per se’, dat kan nooit binnen kijf staan.
“In het officiële Groene Boekje krijgen deze woorden (vooralsnog) geen accent.” zegt ook Onze Taal. En ook onze grote vanDale kent die woorden niet in een vorm met accent.
Laten we de zaken toch eenvoudig houden, en niet alles per se verfransen!
Duidelijker maakt die tendens er onze zoetgevooisde taal echt niet op.
Dat hele gedoe met accenten, koppeltekens en trema’s is toch langzamerhand aan het verdwijnen, veel te ingewikkeld voor smartphonegebruikers. Zelfs hoofdletters worden meestal niet meer gebruikt. Jammer natuurlijk, maar het is vechten tegen de bierkaai.
Overigens het Engels kan het ook stellen zonder extra aanduidingen voor de uitspraak. Engelstaligen hebben geen tekentjes nodig om te weten hoe je bijvoorbeeld woman, women, sowing, sewing, bury, berry, oar, or, awe of ore uitspreekt.
Van mij hoeven die accenten niet en hier gaat het om een omgekeerde tendens; een accent er juist bij, zoals dus bij persé. En van Onze Taal mag er dan ook een accent op bij acné, avé, facsimilé, pré en spé. Nee, die zijn aan mij niet besteed, ik vind ze overbodig, want spelling is vooral het onthouden van een letterbeeld. Als het aan mij ligt verdwijnt juist het accent aigu van bijvoorbeeld café, wordt het cafe. Simpel.
Nee, ze maken gewoon taalfouten zoals het schrijven van “would of”, waar “would’ve” had moeten staan of het door elkaar halen van “there” en “their”. Wij nemen in Nederland graag Engelse taalregels zoals het aan elkaar rijgen van twee of meer zelfstandig naamwoorden met de spaties ertussen ten koste van samengestelde woorden. Ik denk omdat dat minder denkwerk vergt bij het schrijven. Alleen krijgt de lezer vaak extra denkwerk op zijn bordje doordat de dubbelzinnigheid van de tekst hierdoor toeneemt.
Ik zeg zelf altijd persandeacute.