Selecteer een pagina

Woord van de dag: zwelgen

De griep heeft lelijk toegeslagen dit jaar. Zelf bleef ik – snel afkloppen – gespaard, maar een aantal collega’s en studenten had het goed te pakken. Het leek bovendien een venijniger variant dan vorige jaren, de getroffenen waren er al gauw tien dagen mee zoet.

Vriendin S knapt gelukkig alweer wat op, maar meldt dat ze nu last heeft van een verlaagde irritatietolerantie. “Scheld even lekker iemand uit”, raad ik haar aan. De gedachte alleen al vermoeit haar en bovendien is ze alleen thuis, dus dat schiet niet op. “Laat mij nou maar gewoon hier liggen zeuren,” zegt ze, “ik heb zin om lekker te zwelgen.” Doen!

Zwelgen betekent ‘zich te buiten gaan’ of ‘gulzig eten en drinken’. In deze laatste betekenis wordt het nu volgens mij niet vaak meer gebruikt. Tegenwoordig betekent het meer zich te buiten gaan aan een emotie. Je zwelgt in een romantische film, de griep of in zelfmedelijden. Best lekker soms.

Het woord kwam al voor in meerdere Germaanse talen: oudhoogduits swelhan, oudengels swelgan en oudnoors svelga. Die oude Germanen vond het kennelijk ook best lekker om af en toe eens goed te zwelgen als ze de griep hadden.

 

 

Hoe zat het ook alweer? Hoe je het went/wendt of keert

“Hoe je het ook went of keert, we komen er voorlopig niet meer vanaf”, las ik onlangs in een artikel van een student. Ik kom de uitdrukking op deze manier vaker tegen, maar het went niet. Want de correcte uitdrukking luidt: hoe je het ook wendt (van het werkwoord wenden) of keert… En vervolgens komt er meestal iets onvermijdelijks. Wenden betekent draaien of keren. Eigenlijk zeg je: van welke kant je het ook bekijkt, hoe je iets ook draait om er op een andere manier tegenaan te kijken.

De fout komt relatief vaak voor, ook in professionele media. Kleine oogst van de afgelopen tijd:

“Hoe je het ook went of keert; niet iedereen in onze regio bezoekt een theater, muziekschool of museum.” (Dagblad van het Noorden)

“Hoe je het went of keert, alles in huis heeft aandacht nodig, al is het maar omdat je het moet afstoffen.” (AD/Groene Hart)

“We blijven samen, hoe je het ook went of keert.” (Metro)

Wat is de reden dat het met deze uitdrukking regelmatig verkeerd gaat? Ik denk dat het komt omdat mensen het werkwoord ‘wennen’ (het went nooit) veel vaker gebruiken dan het wat ouderwetse ‘wenden’. “Hij wendt de steven”, je hoort of leest dat nog zelden. Een kleine Google-speurtocht leerde dat het woord nog wel vaak in klachtenregelingen opduikt: “Leidt dat niet tot een bevredigende oplossing, dan wendt u zich tot de schooldirectie, die uw klacht in behandeling neemt en een beslissing neemt.”

 

Carnavalshit

Carnavalshit, een onmogelijk woord vind ik het. Al klinkt het mensen die een schijthekel aan carnaval hebben waarschijnlijk als muziek in de oren. Idee: zet er een streepje tussen. Carnavals-hit is toch nét wat vrolijker?!