Als je lesgeeft aan eerstejaarsstudenten, is er altijd eentje die extra waakzaam is. In het pedagogisch-didactisch jargon noem ik dat de ‘rots in de branding’: zo iemand die beter dan de docent weet wanneer deadlines zijn en hoe de weging is van een bepaalde toets. Rotsen in de branding zijn warmbloedige elementen ten faveure van de groepsdynamiek, het nadeel is dat ze het zonder jou ook wel redden.
Ik had contact met zo’n rots, die mij in al haar schoolvlijt een bericht stuurde over informatie die ontbrak op een webpagina – dat gebeurt helaas nogal eens. Ik bedankte haar voor haar waakzaamheid. Ze antwoordde met “Gragedaan”.
Een antwoord dat me zeer fascineerde.
Ik herinnerde mijn verbazing, het moet ergens vroeg in de jaren 80 geweest zijn, dat ik als kind ontdekte dat “alsjeblieft” een gecomprimeerde versie van de zin “als het je belieft” bleek (al zal ik als kleuter het begrip “comprimeren” niet hebben gekend, maar u begrijpt me).
Alsjeblieft, welterusten, vaarwel: in de grammatica hebben ze de functie van tussenwerpsel. Deze rots in de branding voegde nu in al haar goedheid misschien ook “gragedaan” aan het rijtje toe.
Veronderstelde zij werkelijk dat het altijd vlot uitgesproken “graag gedaan” kon worden weergegeven als “gragedaan”? Dacht ze dit, ondanks haar rol als rots in de branding in het eerste jaar, of was het gewoon een creatieve, gemakzuchtige tikfout? Ik wilde de illusie niet ontmantelen. Leidt dit bij u nu tot opwinding en discussie over het taalniveau van studenten?
Gragedaan.
Haha. Als kleuter had ik niet door dat “langsalseleve” ook echt een betekenis had (ik vatte het op als een kreet in de orde van “hopfaldera”), zodat ik het ook zong als er jongetjes jarig waren.
Tja, dit is wat taal doet hè. Zo zie je ook mensen soms “werkse!” schrijven, kennelijk in de veronderstelling dat “-se” een soort achtervoegsel is in plaats van het voornaamwoord “ze”.
Wat “gragedaan” betreft: het kan natuurlijk een bewust grappig bedoelde schrijfwijze zijn. Maar in ieder geval komt hij vaker voor.
Ik zei als jong kind in de jaren zestig weleens ‘sukedeine’ tegen vervelende Haagse straatschoffies. Later zei mijn moeder dat het moest zijn, ‘Zoek je deining?’.
Haha 🙂 Die kende ik nog niet.
Voorwaar.
Hoestmeje, is er ook zo eentje.
Klinkt niet zo lekker in deze tijden.
Natuurlijk een aardige taalvondst die al langer bestaat en er was ook ooit iemand die voor het eerst alsjeblieft zei en schreef en tegenwoordig kom ik ook asjeblieft tegen, dus ik waardeer het taalniveau van deze eerstejaars-studente als zeer hoog.
Maar Thomas, je schrijft, ‘in de branding in eerste jaar’, ben je daar vergeten om het lidwoord ‘het’ voor ‘eerste jaar’ te zetten? Die foutjes gebeuren en ik maal daar totaal niet om, maar ik merk het graag op bij taalpuristen die het taalniveau van anderen ter discussie stellen. En wat je denk ik welbewust hebt gedaan, is het plaatsen van die eerste komma in de eerste zin, maar waarom?
+
I don’t need time. What I need is a deadline.
Duke Ellington
🙂
Thomas van Aalten is docent aan de HvA , maar – zo weet ik inmiddels – hij is ook al lang een schrijver met een pagina op Wikipedia en waarvan ik vermoed dat hij die zelf heeft geschreven, hoewel dat niet de bedoeling is.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Thomas_van_Aalten
Er staat niet bij dat hij ook docent is op de HvA en dat staat ook niet op de site van Nooit meer slapen, een radioprogramma van de VPRO en waar hij vannacht tussen 00.00 en 01.00 uur te gast is op Radio 1 bij Pieter van der Wielen. Ik ga luisteren. Opvallend dat hij op Twitter (nog) niet aankondigt dat hij vannacht te horen is.
Ha DirkJan, nou, op die Wikipedia-pagina lees ik toch echt: “Van Aalten is sinds 2009 als docent verbonden aan de opleiding Media, Informatie en Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam. In die hoedanigheid publiceert Van Aalten het Handboek Crossmediale journalistiek (augustus 2010) bij Boom Onderwijs.”
Thomas doet voortdurend dingen die niet de bedoeling zijn, dat maakt hem nu juist tot een zeer gewaardeerde collega.
En crossmediaal als hij is, plaatste hij de Instagram-aankondiging van zijn optreden op Radio 1 door op zijn twitteraccount. Ik hoop dat je het de moeite van het opblijven waard vond.
Ok, dat van zijn docentschap heb ik dan even gemist, maar hij heeft geen vooraankondiging getwitterd van zijn gesprek in Nooit meer slapen van vannacht. Er staat nu wel een retweet van het programma met een linkje naar de podcast, maar hier de url naar Radio 1, waar je het ook kan afluisteren.
https://www.nporadio1.nl/nooit-meer-slapen/uitzendingen/1099544-2020-10-13
Nu ben ik geen tv-kijker, maar wel een fervente radioluisteraar, ook niet niet zo matineus en dus heb ik zeker geluisterd. Was een heel aardig gesprek, Thomas is, naar zijn eigen zeggen, alleen wat te bescheiden als het gaat om zijn werk onder de aandacht te brengen, vandaar dat hij niets had getweet, denk ik dan.
En ik ben nu zeker van plan om zijn nieuwe roman Een vrouw van de wereld te gaan lezen, onder meer omdat het zich afspeelt in de jaren zeventig, Thomas is van 78, en ik toen in de bloei en groei van mijn tienertijd zat. Ik lees – helaas – al niet meer zo veel romans – wie nog wel? – en dit was weer een goede stimulans.