Wat me onder meer zo leuk leek aan lesgeven was dat ik te midden van zo veel jonge mensen mijzelf ook jong zou blijven voelen. Deze hoop vervloog toen ik de eerste mail van een student kreeg met in de aanhef: mevrouw. Het is niet alleen dat ik word aangesproken met ‘mevrouw’, maar ook de combinatie van de titel met het woord ervoor valt me op. Ik ontvang mails met in de aanhef ‘Hi mevrouw’, ‘Hey Mevrouw’, ‘Hallo mevrouw’ en ‘He mevrouw’.
Zonder mijn leeftijd te verklappen (dat doen mevrouwen niet), kan ik wel zeggen dat ik mezelf voordat ik les ging geven nog nooit had beschouwd als een mevrouw. Het woord ‘mevrouw’ – dat een adellijke oorsprong heeft – associeer ik met deftige dames, mantelpakken en chique handtassen.
Ik vermoed dat de studenten ook niet zeker weten of ik wel een mevrouw ben: bij echte mevrouwen zou je ‘Geachte mevrouw’ of ‘Beste mevrouw’ zeggen – met dan eventueel mijn achternaam achter ‘mevrouw’. Misschien is ‘Hey Mevrouw’ een gezochte gulden middenweg? Een informele ‘Hey’ met een gehoofdletterde ‘Mevrouw’?
Of heeft het te maken met opvoeding en goede manieren? Want ‘Hey Mevrouw’ heeft ook iets onbeschofts. Zo van: ‘hey mevrouw, even snel lezen en antwoorden svp.’ Maar de tekst eronder is vaak heel beschaafd en wordt in de meeste gevallen afgesloten met ‘Met vriendelijke groet’. Dat is dan weer keurignetjescorrect.
Dit blok begin ik mijn lessen met de introductie: “dit is mijn naam, mijn mailadres en ik ben geen mevrouw.” Ik zie uit naar een nieuwe verzameling aanheffen! Want dat mevrouwschap is niks voor mij.
Ook ik heb altijd ontkend dat ik een “mevrouw” was. En een “u”. In mijn antwoord op e-mails schreef ik dan ook mijn voornaam-geenmevrouwalsjeblieft-en achternaam. Maar bij een ontmoeting was dat toch vaak weer vergeten en als ik dan herhaalde “geenmevrouwalsjeblieft” werd er vaak geantwoord dat ze zó waren opgevoed. Opgegroeid in de jaren 70 en moesten we opeens Bert zeggen tegen de directeur en Carel tegen de muziekleraar en die ging bijna met pensioen!
Dus nu wordt het Hi/Hey/Hallo/He Cristel? Weet niet of dat nou een verbetering is, maar dat zal wel persoonlijk zijn.
Ik laat het altijd aan mijn studenten over, en dat zeg ik ook. Waar voelen ze zich het meest comfortabel bij? Ik ben inmiddels op een leeftijd dat ik bij voorbaat hoe dan ook een meneer ben voor een 18-jarige, of ik dat nu wil of niet. Het levert een breed palet op, van Hi Paul! (niks mis mee) tot Beste meneer (ook niks mis mee). Wat Cristel ook schrijft: belangrijker is de toon in het stuk tekst dat volgt en in vrijwel alle gevallen is die keurignetjescorrect en vriendelijk.
Vroeger, tot begin jaren zeventig, zei je alleen mevrouw tegen getrouwde vrouwen en ongetrouwde vrouwen werden aangesproken met juffrouw, of mejuffrouw. Ik heb nog meegemaakt dat dit veranderde en je tegen alle vrouwen mevrouw moest zeggen. Dat was dus winst voor en door de vrouwenemancipatie, maar later – en nu – vinden veel jongere vrouwen het woord ‘mevrouw’ weer te ouwelijk klinken en zijn er geen andere woorden meer voor. Het is ook nooit goed.
Ik geloof niet dat de jongeren in de klas het ‘Hey mevrouw’ onbeschoft bedoelen, het is een kwestie van register dat ze een vrouw voor de klas zo noemen, ook al ben je nog jong. Ze vinden het onbeleefd om je bij de voornaam te noemen. Op veel middelbare scholen mag dat ook helemaal niet en moeten alle docenten met u worden aangesproken. Dat was in mijn tijd ook al zo, maar toen ik aan een hbo ging studeren mochten we iedereen tutoyeren. Ik moest daar wel aan wennen en ik had daar Engelse les van de lerares van mijn middelbare school, mevrouw (Liesbeth) Croiset van Uchelen. Iedereen noemde haar Liesbeth, maar ik kon dat niet en bleef u zeggen. (Het was ook een sjieke Haagse dame die nog familie was van de dean of Canterbury, ik bedoel maar.)
En wie wil weten hoe oud Cristel is? Even googelen en dan kom je er snel achter, maar ik ga haar leeftijd natuurlijk niet verklappen. In ieder geval niet gek dat ze mevrouw tegen haar zeggen, toen ik 37 was voelde ik me geen meneer, maar ze zeiden bij de McDonald’s wel meneer tegen me …
Ik kreeg pas een berichtje met de aanhef: Hoi mevrouw Ok. Nou, daar kan ik de hele week op vooruit. ZO lief.
Leuk artikel en makkelijk te lezen.