Top! Super! Heel tof! Leest lekker weg! Herkenbaar! Onze studenten oefenen vaak met feedback geven en wat opvalt: ze vinden elkaars geschreven werk vaak zowat het beste wat ze ooit gelezen hebben. Meestal vinden ze dat er niets op het werk van hun klasgenoten is af te dingen.
Feedback geven op een leeftijds- klas- en soortgenoot is niet zo makkelijk: sociale verhoudingen zitten in de weg. Door het aannemen van een kritische houding, loop je het risico door klasgenoten te worden weggezet als zeikerd, zeurkous of zeveraar (als volwassene loop je dit risico overigens net zo goed, maar dat terzijde). Je kunt dus maar beter oppassen met je wijsneuzige commentaar.
Toen na het klassikaal lezen van een kritische, maar vlijmscherpe recensie een student opmerkte: ‘Ik vind het allemaal wel heel negatief’, bleek bovendien dat feedback onder studenten geen best imago heeft. Inhoudelijke en goed beargumenteerde kritiek wordt begrepen als iets negatiefs! Ook kreeg ik na heel constructief verwoorde en in fluweel verpakte feedback eens de vraag: ‘Mevrouw, bent u boos?’.
Verbaasd vroeg ik waarom de student in kwestie dat dacht. Al pratende kwam ze tot de conclusie dat ze eigenlijk wel blij was dat iemand haar werk zo serieus nam. Iemand had de moeite genomen haar teksten écht te lezen. En ze zag hoe het beter kon, met slechts een paar ingrepen. Feedback – hoe kritisch ook – moet dan ook gezien worden als iets positiefs! Het is een daad van hoop. Het kan altijd beter.
Dit semester staat mijn onderwijs in het teken van imagoverbetering van feedback. Juist studenten die elkaar feedback geven die niet verder reikt dan ‘super!’ laten zich van hun meest negatieve kant zien. Ze zeggen dan indirect: ‘Jouw werk kan niet beter. Dit is wat het is. Meer zit er niet in.’ Wat een pessimisme! Cynisch bijna! Het zou toch winst zijn als de studenten dit ook zo zouden zien? En elkaars werk serieus zouden nemen? Want met alleen ‘super!’ doe je dat niet.
Hm. En ik neem aan dat het hier ook nog eens om studenten gaat die zich moeten bekwamen in het schrijven van teksten voor hun latere professie.
Het ligt voor de hand om inderdaad te denken dat ze alles positief beoordelen om elkaar de hand boven het hoofd te houden, maar het zou mij niets verbazen dat jonge mensen van nu, die ‘gepokond’ opgroeiden in de recente, overdreven complimentjescultuur van prijzende ouders, familie en omgeving die alles kritiekloos goed en geweldig van ze vinden, daardoor veel dingen oprecht ook snel heel goed beoordelen, van anderen, maar vooral van zichzelf. Goed voor hun eigenwaarde, maar ik vrees in ieder geval voor wat hun beoordelingsvermogen en schrijfvaardigheid aangaat geheel ten onrechte.
“I like criticism, but it must be my way.”
Mark Twain