door Corinne van der Velden | 12 oktober 2015 | Taal |
‘Ze nemen die zinnen gewoon klakkeloos over’, verzuchtte collega Y tijdens de zoveelste nakijkparade. Onze eerstejaarsstudenten moesten een van hun ouders interviewen. Over beider schooltijd. Dit leidt tot ‘originele’ koppen als ‘Zo vader, zo zoon’ én intrigerende antwoorden als ‘je bent slim op zijn tijd, laat ik het daar maar bij houden’.
Een van de grootste struikelblokken: spreektaal. Ze nemen vaak klakkeloos over wat pa of ma vertelt. Zo zie je in bijna elke opdracht wel een ‘me studie’, ‘heel de dag’ of ‘dan dat je dat vroeger deed’ voorbij komen.
Klakkeloos heeft twee betekenissen. De eerste: smetteloos, onschuldig, zonder hinder te veroorzaken. Dus: de student heeft die woorden klakkeloos overgenomen. Het tweede klakkeloos wil zeggen: zonder klap, zonder geraas, onverwacht, zonder reden. Zo kun je ook zeggen: de docent gaf die student klakkeloos een draai om z’n oren.
door Corinne van der Velden | 18 september 2015 | Gesignaleerd |
Over de dichtkunst van mijn visboer valt niet te twisten.
door Corinne van der Velden | 1 april 2015 | Taal
Prompt werd ik op mijn vingers getikt door collega M. Ik schreef ‘na aanleiding van’, volgens haar ‘ook een veelgemaakt foutje door studenten’. Diezelfde dag stuurde een student mij een mail met daarin exact dezelfde taalfout.
Dit kan geen toeval zijn.
‘Naar aanleiding van’ is dus juist. Je gebruikt de uitdrukking om aan te geven dat je iets doet naar aanleiding van iets anders. Betekenis volgens Van Dale: naar de oorzaak en gelegenheid, door iets gegeven, daartoe gebracht door.
Waarom halen we ‘naar’ en ‘na’ dan door elkaar? Vaak is de slot-r niet goed hoorbaar, daar zal het aan liggen. Overigens drukt ‘na’ altijd een volgorde uit en betekent ‘volgend op’. Na aanleiding van zou volgens Onze Taal dus iets moeten betekenen als ‘volgend op de aanleiding van’, en dat is vreemd.
Bron: Onze Taal
door Corinne van der Velden | 3 december 2014 | Taal |
Zondag heb ik ontbeten met vriendin A. We zaten tien jaar bij elkaar in de klas en ze was een weekend in Amsterdam. Even bijpraten dus. Voor jullie informatie: A. komt uit een ‘goede familie’, draagt ‘kekke laarsjes’ (haar woorden) en zegt ‘ijskast’.
Ze vertelde over haar koophuis, schoonmoeder en ervaringen met de Kalverstraat – een drukke winkelstraat die ze moest doorkruisen om bij mijn huis te komen.
‘Wat een plebs loopt daar rond’, verzuchtte ze. ‘Plebs’ betekent ‘gepeupel’ of ‘schorremorrie’ (Van Dale). Het komt van het Latijnse plēbēs dat ‘het gewone volk, de lagere klassen’ betekent.
Ik bestelde trouwens een croissant met jam. ‘Jám?’, reageerde A. ‘Dat is kaviaar voor de armen.’ Ze moest erom lachen, maar ik vrees dat ze het meende.
door Corinne van der Velden | 24 november 2014 | Taal |
NRC Handelsblad mengde zich vorige week ook in de Zwarte Piet-discussie: ‘Uiteindelijk bepaalt tv Piets kleur’ kopte de krant. De journalist noemt de keuze van het Sinterklaasjournaal om Piet niet per se zwart te maken een ‘canonieke uitspraak’.
Voor de mensen die geen fan zijn van het Sinterklaasjournaal: de gepensioneerde Opa-Piet zei afgelopen week in een uitzending tegen zijn kandidaat-Pieten: ‘Het belangrijkste is dat je door een schoorsteen kunt. De kleur van Zwarte Piet is maar bijzaak.’ Het journaal werd trending topic op Twitter.
‘Canon’ betekent in het Frans ‘richtsnoer’. Het woord verwijst ook naar kerkelijke gebruiken en ‘het geheel van de door de kerk erkende Bijbelboeken’. En natuurlijk is het een welbekend muziekzangstuk, waarbij elke partij ‘op een ander ogenblik inzet’.
Bron: Etymologiebank.nl en Van Dale
Recente reacties