Gecondoli
Een Facebook-vriendin (naar woord eigenlijk) postte deze column die Aaf Brandt Corstius vandaag in de Volkskrant schreef. Niets aan toe te voegen.
Een Facebook-vriendin (naar woord eigenlijk) postte deze column die Aaf Brandt Corstius vandaag in de Volkskrant schreef. Niets aan toe te voegen.
Koppen maken is een vak, ik schreef het al eerder. Vooral bij de Krant van Wakker Nederland zijn ze goed in het verzinnen van vette koppen die de gemiddelde taalliefhebber bijkans doen grienen van ellende. Niet voor niets is er een Facebook-pagina gewijd aan het fenomeen Telegraaf-pareltjes – met daarop koppen, maar ook het bekende dik gesneden populisme en redactionele missers. Aanrader.
Onderstaande kop stond van de week in die krant. Heerlijk.
En dan nu het educatieve momentje. ‘Van de pot gerukt’ slaat op peuters en kleuters die op een potje (of po) plassen en poepen. ‘Het lijkt wel of je net van de pot gerukt bent’, wil dus zeggen: je gedraagt je als een peuter / kleuter. Zegt Het Genootschap Onze Taal, dus dan is het waar.
Game, Seth, Gaaikema
In het Verenigd Koninkrijk zijn ze overigens meester in dit soort woordgrappen. Tabloids als The Sun en The Daily Mail moeten wel de Britse nazaten van Seth Gaaikema op de eindredactie hebben zitten.
En dat taalonderwijs, ach.
Hapert natuurlijk aan alle kanten, deze tekst. Alleen al de constructie: ‘Plezier is…’ Het riekt een beetje naar de klassieke reclames van het Britse sigarenmerk Hamlet, ‘Happiness is a cigar called Hamlet‘. Maar in het Nederlands werkt zoiets niet. ‘Plezier is… met wind mee fietsen over de Afsluitdijk’. Het kán wel, maar het is niet fraai.
Het gebruik van het woord ‘cosmetica’ is hier natuurlijk het grootste struikelblok. ‘Cosmetica’ is meervoud, en om dat zo in één zin te zetten met de enkelvoudige constructie ‘plezier is…’ en ‘dus lach en draag HET’, grenst aan het onbetamelijke. Je zegt ook niet ‘auto is de beste vervoermiddelen’ of ‘de aanval is de beste verdedigingen’. Om met de Engelsen te spreken: it does not compute.
Nu geef ik toe dat cosmetica een lastig woord is; het lijkt een plurale tantum en wordt ook vrijwel uitsluitend als zodanig gebruikt, maar er bestaat wel degelijk zoiets als een cosmeticum. Als in: ‘Ach apotheker, ik heb zo’n last van huidschimmel. Geeft u mij maar een flacon van uw beste cosmeticum!’ Het woord komt overigens van het Griekse werkwoord kosmein, dat ‘ordenen’ of ‘rangschikken’ betekent. Kosmetos betekent ‘netjes, geordend’. In lijn gebracht met de kosmos, zogezegd.
Enfin. Het is verleidelijk om flauwe grappen te maken over hoe verstand hebben van cosmetica omgekeerd evenredig is aan verstand hebben van taal, maar laat ik dat maar niet doen.
Ik vraag me dan meteen van alles af. Wat zo’n scooter daar van vind. Eh, vindt. Hoeveel vakantiedagen een pomp heeft. Of de pompbediende – een stagiair? – briefpapier recyclet, gezien het logo linksboven.
Verwarrende wereld.
Recente reacties