Selecteer een pagina

Boven de rivieren?

door | 15 mei 2014 | Gesignaleerd, Taal, Taalvraag

Heimelijk genoegen: een aflevering kijken van Roy Donders, Stylist van het Zuiden. Als je nog nooit van een huispak en een kledingparty hebt gehoord, moet je wel koekwaus zijn: Royke kletst er in vrolijk ‘nieuw-Tilburgs‘ op los. Maar soms duikt er opeens een woord op dat ik zo ouderwets vind dat ik denk: hoe bestaat het dat een 23-jarige dat gebruikt?!

In de aflevering van maandag had de Brabantse stylist het over een kastelein. Heet zo iemand tegenwoordig niet gewoon kroegbaas of barman? Of denk ik nu te ‘bovenriviers’?

Zomertijd

door | 30 maart 2014 | Gesignaleerd, Taalvraag | 2 reacties

Curieus, de tweede omschrijving die vandale.nl geeft bij ‘zomertijd’: ’tijdregeling waarbij de klokken op een bep. dag in het voorjaar een uur vooruitgezet worden en in de herfst weer achteruit’. Had de zin na ‘worden’ niet gewoon moeten eindigen?

Gezellig

door | 25 maart 2014 | Taal, Taalvraag | 2 reacties

En daar was hij weer, het idee dat de Nederlanders een onvertaalbaar begrip in hun taal hebben: gezellig. Obama refereerde er vandaag aan in zijn dankwoord tijdens de Nuclear Security Summit in Den Haag.

Is het waar? Het is natuurlijk fijn om te geloven dat je ergens uniek in bent, maar redelijk wat mensen met verstand van talen hebben twijfels of het klopt. De Engelsen komen met cozy aardig in de buurt, en het Duitse gemütlich slaat nou ook niet bepaald de plank mis. Taalkundige Nicoline van der Sijs meent ook dat de bewering onjuist is: andere talen hebben kennelijk een geschikt equivalent voor dit woord, want ze hebben het Nederlandse woord niet overgenomen.

Daar staat tegenover dat de schrijver en vertaler C.J. Moore het woord heeft opgenomen The Untranslatables, een boekje over onvertaalbare woorden in allerlei talen. Daarin figureren ook de woorden uitwaaien, doofpot, uitbuiken, krentenkakker en onderbuik.

Ik ging te rade bij de meest populaire vertaler van dit moment: Google Translate. Mijn hypothese: als het inderdaad een lastig te vertalen begrip zou zijn, dan zou Google in het vertaaltraject Nederlands -> vreemde taal -> Nederlands met allerlei verschillende uitkomsten komen. Immers, het kiest dan in een vreemde taal een woord dat er het meest op lijkt maar niet echt de lading dekt, en dat zou dan weer blijken uit het terugvertalen.

Ik checkte voor 20 talen wat Google als vertaling voor ‘gezellig’ opgaf. En liet Google dat woord weer terugvertalen naar het Nederlands. De uitkomst van deze geheel onwetenschappelijke test: 14 keer vertaalt Google het woord weer terug naar ‘gezellig’, 4 keer rolt ‘comfortabel’ uit de bus, 1 keer ‘gastvrije’ en 1 keer ‘warm’. Al met al raakt Google dus niet erg in de war van ons ‘gezellig’.

Maar goed, laten we de mythe in stand houden, dat is wel zo goed voor ons nationale ego. Geen enkel ander volk dat het zo gezellig heeft.

 

Tenksteesjen

door | 16 maart 2014 | Taal, Taalvraag | 6 reacties

Oudstudente Laura mailde mij omdat zij zich verwonderde over de uitspraak van het woord tankstation. ‘Tank’ spreek je op z’n Engels uit en ‘station’ op z’n Nederlands. En niet ’tenksteetsjen’ (EN) of tànkstation (NL).  Laura vroeg of ik misschien wist waarom we het EN/NL uitspreken en niet helemaal EN of NL?

Inderdaad curieus, Laura. En nee, ik heb geen idee waarom dit zo is. Iemand anders wel?

Even naar ‘de’ Appie

door | 11 februari 2014 | Taalvraag | 8 reacties

Les persberichten schrijven. Opdracht voor Intratuin. Opvallend dat bijna alle studenten over ‘de’ Intratuin schrijven.  Brengt me op de vraag: wanneer doe je boodschappen bij Albert Heijn of bij ‘de’ Albert Heijn? Of kan ik beter vragen: wie doet boodschappen bij Appie of ‘de’  Appie? Is dit ‘de’-zeggen regionaal gebonden of heeft het met ‘status’  te maken? Naast mij suggereert iemand dat je naar ‘de’  gaat als de winkel tot een keten behoort.

Zou meneer Van Dalen – de stuntelige AH-filiaalchef – het antwoord weten?