Selecteer een pagina

Schamper kapittelen

Wij van Ikzegookmaarwat mochten de afgelopen maanden gastcolumns verzorgen op de website HvanA.nl. Dit ter gelegenheid van ons vijfjarig bestaan. Uiteraard kweten wij ons met plezier van deze eervolle taak. Leuk om over taal te schrijven voor een site die zich richt op studenten en medewerkers van de Hogeschool van Amsterdam.

Op de bijdrage die ik instuurde, reageerde de eindredacteur van HvanA enthousiast. Maar er was wel een klein probleempje. In mijn column  kwamen de woorden ‘schamper‘ en ‘kapittelen‘ voor. “Echte parels natuurlijk, maar we vrezen dat niet iedereen binnen onze doelgroep deze woorden begrijpt. Ik heb het daarom aangepast naar ‘spottend’ en ‘veroordelen'”, aldus de eindredacteur.

Tja. Als ik ergens te gast ben, schik ik mij vrij snel naar de mores van de gastheer en gastvrouw. Dus ik antwoordde luchtig dat ik dat geen probleem vond. Maar toch, het knaagde wel een beetje.

Want met ‘onze doelgroep’ doelde de eindredacteur natuurlijk vooral op de studenten. En ik kan me zeker voorstellen dat veel tieners en twintigers de woorden ‘schamper’ en ‘kapittelen’ niet kennen. Maar houdt dat dan in dat je die woorden ook niet moet gebruiken?

Ik hoor van best veel studenten dat ze graag hun woordenschat willen uitbreiden, dat ze makkelijker en beter willen formuleren. Dat gaat niet vanzelf uiteraard. Je moet nieuwsgierig zijn naar jou onbekende woorden en uitdrukkingen. Er moeite voor doen om de betekenis en het gebruik ervan te achterhalen.

Natuurlijk, ik weet ook wel dat lang niet iedereen die moeite neemt. Maar als je überhaupt niet in aanraking komt met jou onbekende woorden en uitdrukkingen, dan ontwikkel je die nieuwsgierigheid zéker niet. Dus: eer het onbekende woord!

 

Woord van de dag: kapittelen

In de trein zat iemand vol overgave in zijn neus te peuteren. Gatverdamme inderdaad. Wat een smeerlap. Andere reizigers bespraken het walgend, maar op fluistertoon. Tot een heer zei: ‘Ik ga hem kapittelen.’
‘Laat nou, Frederik,’ zei zijn chique vriendin, ‘die onbeschaafde types worden zo snel aggressief.’
De trein hield de adem in: durfde Frederik het aan?
Hij durfde. ‘Gast, weet je hoe ongemeen smerig je eruit zie met je tengels in je neus?’, vroeg hij de peuteraar.

Go Frederik!

Kapittelen betekent terechtwijzen, streng berispen. Het woord is ontleend aan het middeleeuws Latijnse woord capitulare ‘berispen in een kloosterbijeenkomst’.

Bron: Etymologiebank