Selecteer een pagina

Fröbelen

Een video-overleg met een collega wordt onderbroken door haar jongste dochter: ‘Mama, je zou toch die eenhoorn voor me printen?’ ‘Dat heb ik al gedaan, lieverd. Het blaadje ligt op de eettafel en de stiften, schaar en lijm ook.’ En weg is de dochter, er moeten eenhoorns gekleurd, uitgeknipt en ergens opgeplakt worden. De collega zucht licht en we vervolgen ons overleg. Na twee minuten stormt dochter weer binnen. Ze is uitgeschoten met blauw en nu klopt de beoogde kleurstelling van het mythische ros niet meer. De collega print maar meteen vier extra velletjes. ‘En nu moet mama weer even vergaderen, schat. Ga jij maar lekker fröbelen met je eenhoorns.’ Ik verwachtte de vraag ‘Wat is dat, freubelen?’, maar die bleef uit. 

Fröbelen betekent knutselen, rommelen. Je hoort het niet vaak meer, terwijl het zo gezellig klinkt. Toch heeft fröbelen een serieuze, wetenschappelijke oorsprong: de pedagogiek. Het is afgeleid van Friedrich Fröbel, een Duitse opvoedkundige uit de negentiende eeuw. Friedrich Fröbel (luv die alliteratie!) was de oprichter van de eerste kleuterschool, waar kinderen onder de zes jaar beziggehouden werden met allerlei leerzame kleine knutselwerkjes. In zijn pedagogische theorieën ging Fröbel uit van een geloof in goddelijke eenheid in de natuur, waarbij hij geestelijke training toepaste als een fundamenteel principe. Dat klinkt hoogdravend, maar Fröbel vond dat kleine kinderen gewoon lekker creatief bezig moesten zijn en als het kon, daar wat van opsteken. 

Papier vouwen was volgens hem een uitstekende methode om kleuters te laten kennismaken met abstracte structuren. Driedimensionale lichamen als de bol, de kubus en de cilinder zouden de ontwikkeling van het kind stimuleren. Dit idee leidde tot het ontwerp van de blokkendoos. Fröbels theorieën vonden navolging in binnen- en buitenland. Ook in Nederland verrezen fröbelscholen. 

In de Rijnstraat in Amsterdam-Zuid vind je nog een robuust rijksmonument in de stijl van de Amsterdamse School, met kubistische accenten. Op de gevel staat in wit-grijze kapitalen, door roodbruine stenen omlijst “St. Catharina – Fröbelschool”. Een katholieke kleuterschool is het al lang niet meer. In het pand zitten tegenwoordig een wijkcentrum en huurappartementen. Maar misschien fröbelen de bewoners en hun kinderen er tijdens de lockdown en avondklok wel lustig op los. Eenhoorns kleuren is vast leuker dan huiswerk maken. Of vergaderen.

Voormalige fröbelschool St. Catharina, Rijnstraat, Amsterdam (foto: Bertine Krol)